Kto Wymyślił Trójcę?

Trzy religie monoteistyczne – Judaizm, Chrześcijaństwo i Islam – wszystkie dzielą to samo fundamentalne pojęcie: wiarę w Boga jako Najwyższy Byt, Twórcę i Władcę Wszechświata. W Islamie znana jako tauhiid, koncepcja Jedynego Boga była podkreślana przez Mojżesza w przekazach biblijnych znanych jako "Shema" ^[1] , oraz w judaistycznym wyznaniu wiary:

"Słuchaj, O Izraelu: Pan, nasz Bóg jest Jedynym Bogiem"
(Deuteronomium, Piąta Księga Mojżeszowa 6:4)

Zostało to powtórzone słowo po słowie przez Jezusa (sal allahu alejhi ła sallam) około 1500 lat później, kiedy powiedział:

"...Pierwszym ze wszystkich przykazań jest, Słuchaj, O Izraelu: Pan, nasz Bóg jest Jedynym Bogiem"
(Ewangelia wg Marka 12:29)

Muhammed (sal allahu alejhi ła sallam) został zesłany około 600 lat później, i przyniósł ze sobą ten sam przekaz:

"I twój Bóg jest Jedynym Bogiem: Nie ma Boga prócz Niego..."
(Qur’an  2:163)

Mimo to, Chrześcijanie odeszli od koncepcji Jedności Boga, do niejasnej i tajemniczej doktryny, która została sformułowana w czwartym wieku. Doktryna, która jest znana jako Doktryna Trójcy Świętej, jest źródłem kontrowersji zarówno w religii Chrześcijańskiej jak i poza nią.

Upraszczając, chrześcijańska doktryna Trójcy Świętej, stwierdza, że Bóg jest zespoleniem trzech boskich osób – Ojca, Syna i Ducha Świętego – w jednym boskim bycie.

Jeśli ta koncepcja, podana w prostych słowach, brzmi wątpliwie, kwiecisty język obecnego tekstu doktryny, wprowadza zagadnienie w jeszcze większą tajemniczość:

" ... wielbimy jednego Boga w Trójcy, i Trójce w Jedności... gdyż jest Jedna Osoba Ojca, inna Osoba Syna, inna Osoba Ducha Świętego, wszystko jest Jedno...nie ma trzech bogów, ale jeden Bóg...wszystkie trzy osoby są wieczne i równe...i tak więc ten będzie zbawiony, który myśli o Trójcy..." (wyjątek z Atanazjańskiego Wyznania Wiary)

Połączmy to wszystko w innej formie: jedna osoba, Bóg Ojciec + jedna osoba, Bóg Syn + jedna osoba Bóg Duch Święty = jedna osoba, Jaki Bóg?

Czy to jest język czy to nonsens, słowo bez znaczenia?

Mówi się, że Atanazy, biskup który sformułował tę doktrynę, przyznał, że im więcej pisał na ten temat, tym mniej możliwym było dla niego jasne wyrażenie jego myśli z tym związanych.

Jaki był początek budzącej tyle wątpliwości doktryny?

Trójca w Biblii

Odniesienia w Biblii do Trójcy jako boskiego bytu, w najlepszym przypadku można określić jako niejasne.

W Ewangelii wg Mateusza (28:19), znajdujemy Jezusa (sal allahu alejhi ła sallam) mówiącego swoim uczniom o wyjściu na zewnątrz i wygłaszaniu kazań do wszystkich narodów. Natomiast "Wysoka Komisja" wspomina trzy osoby, które później staną się częścią Trójcy, zwrot"...chrzcijcie ich w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego" jest z pewnością dodanym do Biblii zwrotem, - nie jest natomiast właściwymi słowami Jezusa (sal allahu alejhi ła sallam) – co mogą pokazać dwa przykłady:

1. Chrzest we wczesnym Kościele, omawiany przez Pawła w jego listach, odbywał się tylko w imię Jezusa (sal allahu alejhi ła sallam).

2. "Wysoka Komisja" znaleziona w pierwszej spisanej ewangelii, Ewangelii wg Marka, z pewnością nie wspomina Ojca, Syna i / lub Świętego Ducha (zobacz Ewangelia wg Marka 16:15)

Jedyny inny odnośnik do Trójcy w Biblii znajdujemy w Pierwszym Liście Jana (5:7).

Współcześni teoretycy biblijni przyznają, że zwrot "są trzy postaci w niebie, Ojciec, Słowo, i Duch Święty: i tych troje jest jednością" jest definitywnie "późniejszym dodatkiem" do tekstu biblijnego, i nie ma go w żadnej z obecnych wersji Biblii.

Dlatego też widać, że koncepcja Trójcy boskich bytów nie była ideą poddaną przez Jezusa (sal allahu alejhi ła sallam) ani żadnego innego Bożego Proroka. Doktryna ta, podzielana przez Chrześcijan na całym świecie, jest od początku i w całości tworem ludzkim.

Doktryna nabiera kształtów

Paweł z Tarsu, człowiek którego z całą pewnością można uznać za założyciela Chrześcijaństwa, sformułował wiele doktryn, pośród których nie ma doktryny o Trójcy. Podłożył jednak pod nią podwaliny, kiedy sformułował ideę o Jezusie jako "boskim synu". Przecież Syn potrzebuje Ojca, a poza tym co w takim razie z "przekazicielem" Boskiego posłannictwa dla ludzi? W istocie, Paweł nazwał każdą z głównych postaci, ale dopiero w późniejszym okresie Kościół połączył je w jedność.

Tertullian, prawnik i duchowny Kościoła, po raz pierwszy użył słowa "Trójca" w trzecim wieku, w Kartaginie. W swojej teorii przedstawił Syna i Ducha Świętego jako dzielących byt Boga. Syn, Duch Święty i Ojciec są w istocie jednością.

Formalizacja doktryny

Kiedy w 318 wybuchły kontrowersje wokół sprawy Trójcy pomiędzy diakonem z Aleksandrii – Ariuszem, i jego biskupem – Aleksander, cesarz rzymski Konstantyn I rozpoczął batalię.

Mimo tego że dogmat był dla niego całkowitą zagadką, zdawał sobie sprawę z tego, że dla silnego królestwa zjednoczony kościół był koniecznością.

Kiedy negocjacje nie przyniosły żadnego rozwiązania, Konstantyn zwołał pierwszą w historii Kościoła radę ekumeniczną, by raz na zawsze rozwiązać problem.

Sześć tygodni później w 325, odbyło się w Nicei pierwsze posiedzenie z udziałem 300 biskupów. Doktryna Trójcy została przypieczętowana.

Od tej chwili, Bóg Chrześcijan był postrzegany jako trzy istoty, lub natury, w osobach Ojca, Syna, i Ducha Świętego.

Upór Kościoła

Spór był daleki od zażegnania, pomimo wielkich oczekiwań ze strony Konstantyna. Ariusz i nowy biskup Aleksandrii – Atanazy zaczęli od nowa spierać się na temat dogmatu, mimo że Nicejskie Wyznanie Wiary zostało przypieczętowane. Od tej pory "Arianizm" stał się hasłem dla każdego kto nie uznawał doktryny Trójcy.

W 451, podczas Rady Kaledońskiej, za sprawą i aprobatą Papieża, Nicejskie / Konstantynopolskie Wyznanie Wiary stało się autorytatywne. Od tej pory wszelkie debaty na ten temat przestały być tolerowane. Głośne opowiedzenie się przeciwko Trójcy uznawano za herezję, bluźnierstwo, którego wynikiem były srogie kary, poczynając od tortur kończąc na karze śmierci. Chrześcijanie zwrócili się teraz przeciwko Chrześcijanom, okaleczali i mordowali tysiące z nich z powodu odmiennej opinii.

Kontynuacja Debaty

Brutalne kary a nawet śmierć nie powstrzymywały sporów wokół doktryny Trójcy, trwające do dziś.

Jeśli poprosimy Chrześcijan o wyjaśnienie fundamentalnej doktryny ich religii, większość z nich nie odpowie nic ponadto, że: "Wierzę w to, ponieważ tak mi powiedziano". Tłumaczy się to również wymijająco jako "tajemnica" – a przecież tak  Biblia mówi w  Pierwszym Liście Pawła do Koryntian 14:33: "...Bóg nie sieje wątpliwości..."

Unitarianie, odłam Chrześcijaństwa, zatrzymali żywe nauki Ariusza mówiące, że Bóg jest jeden; nie wierząc w Trójcę.

W rezultacie, główny nurt Chrześcijaństwa znienawidził Unitarian, a Narodowa Rada Kościołów odmówiła przyjęcia ich do wspólnoty. Unitarianie wciąż żywo wierzą w to, że pewnego dnia Chrześcijanie powrócą do nauk Jezusa (sal allahu alejhi ła sallam): 

"...Ci powinni wielbić Pana ich Boga, i Jemu tylko powinni służyć."
(Łukasz 4:8)

Islam a sprawa Trójcy

Podczas gdy Chrześcijanie mogą mieć problem ze zdefiniowaniem istoty Boga, w przypadku Islamu taki problem nie mam miejsca.

"Bluźnią ci, którzy mówią: Allah jest jednym z trzech w Trójcy, gdyż nie ma Boga prócz Boga Jedynego."
(Qur’an 5:73)

Warto wspomnieć, że w Biblii w języku arabskim użyte jest słowo "Allah" jako imię Boga.

Suzanne Haneef w swojej książce "Co wszyscy powinni wiedzieć o islamie i muzułmanach" (Biblioteka Islamu, 1985) przedstawiła sprawę bardzo jasno, mówiąc:

"Bóg nie jest jak placek czy jabłko, które można podzielić na trzy części, które tworzą jedną całość; jeśli Bóg jest trzema osobami, lub też posiada trzy części, nie jest z pewnością Jedynym, Wyjątkowym, Niepodzielnym Bytem, jakim jest Bóg, i w którego Chrześcijanie twierdzą, że wierzą." (str. 183-184)

Z innego punktu widzenia, Trójca wskazuje na Boga jako byt trzech oddzielnych części – Ojca, Syna i Ducha Świętego. Jeśli Bóg jest Ojcem i jednocześnie Synem, wtedy On mógłby być Ojcem samego Siebie, ponieważ On jest Swoim własnym Synem. To z pewnością nie jest logiczne. Chrześcijaństwo rości sobie prawo do bycia religią monoteistyczną. Monoteizm, jednakże, ma w swoich fundamentalnych podstawach, wiarę w to, że Bóg jest Jeden; Chrześcijańska doktryna Trójcy – Bóg będący Trójcą w – Jednym – jest widziany przez Islam jako forma politeizmu.

Chrześcijanie nie wielbią tylko Jednego Boga, ale trzech. Jednakże, Chrześcijanie nie łatwo przyjmują to oskarżenie. W zamian, Chrześcijanie oskarżają Muzułman, o brak wiedzy o Trójcy, wskazując na Qur’an, który tę Trójcę ustanowił jako: Allah Ojciec, Jezus Syn i Maria jego matka. Wielbienie Marii stało się domeną Kościoła Katolickiego odkąd w 431 nadano jej tytuł "Matki Boga" przez Radę Episkopalną. Bliższe sprawdzenie wersetu z Qur’anu (5:116) najczęściej cytowanego przez Chrześcijan, jako poparcie ich oskarżeń, pokazuje, że uznanie przez Qur’an Marii jako "członka" Trójcy, nie jest prawdą.

Qur’an potępia oba rodzaje trójcy, (Qur’an 4:17) jak również czczenie Jezusa i jego matki Marii (Qur’an 5:116) i nigdzie nie utożsamia obecnych trzech składników Chrześcijańskiej Trójcy. Z pozycji Qur’anu, KTO czy też CO zawiera ta doktryna jest nieważne. Ważne jest natomiast że wiara w Trójcę jest zniewagą dla koncepcji Jedynego Boga.

Można dojść do wniosku, że doktryna o Trójcy jest koncepcją wyimaginowaną przez człowieka. Nie istnieje żadne przyzwolenie od Boga w tej sprawie, po prostu dlatego, że cała idea Trójcy boskich bytów nie ma racji istnienia w monoteizmie. W Qur’anie, Ostatecznym Boskim Przesłaniu do ludzkości, znajdujemy Jego całkowicie jasne stanowisko w poniższych zwrotach:

Powiedz: "Ja jestem tylko czlowiekiem smiertelnym, podobnym do was. Zostalo mi tylko objawione, ze Bóg wasz jest Bogiem Jedynym. Przeto kto sie spodziewa spotkac swego Pana, niech pelni pobozne dziela i niech nie dodaje zadnego wspóltowarzysza, kiedy oddaje czesc swojemu Panu."(Qur’an 18:110)

“Oto co objawil ci twój Pan z madrosci. I nie umieszczaj obok Boga zadnegoinnego boga, bo zostaniesz wrzucony do Gehenny, zganiony, wzgardzony.” (Qur’an 17:39)

...ponieważ, jak Bóg mówi nam ciągle i ciągle w Przesłaniu, które jest echem Wszystkich Jego Ksiąg Objawionych:

Zaprawde, ten wasz naród - to naród jedyny! I Ja jestem waszym Panem, przeto czcijcie Mnie! (i nikogo innego)"
(Qur’an 21:92)

[ 1 ] Hebrajskie słowo oznaczające „słuchaj”, pierwsze słowo z Deuteronomium 6:4, Piąta Księga Mojżeszowa. Żydowskie wyznanie wiary zawarte w Deuteronomium 6:4-9 i 11:13-21 oraz Numeri 15:37-41 Czwarta Księga Mojżeszowa.

III&E Seria Nr 22 (opublikowane przez Instytut Informacji i Edukacji Islamskiej (III&E) wykorzystane za pozwoleniem) Autor: Aisha Brown

Z angielskiego tłumaczyła: Havva al-Bolandi