Home About us Contact
 
Introduceding Islam
Lessons & Lectures Lessons & Lectures
Miracles of Islam
Discovering QuraŽan
Way to Islam
Topics that move
Online Library
Islamic Television
Islamic Links
 
 
 
 
 
    Unbenanntes Dokument

Islam a zdrowie

 

 

 

ZDROWIE, stan pełnego fizycznego, umysłowego i społecznego dobrego samopoczucia, przy całkowitym braku choroby lub kalectwa; metodami zapobiegającymi utracie zdrowia są higiena i dieta, a utrzymaniem i przywracaniem zdrowia zajmuje się medycyna.

(EP)

 

 

Stwórca obdarzył człowieka szlachetnym życiem, o które ma on obowiązek dbać.

 

 

„My obdarzylismy szlachetnoscia synów Adama. My nosilismy ich na ladzie i na morzu. My zaopatrzylismy ich wspanialymi dobrami. My wyróznilismy ich wielkim wyróznieniem ponad wielu sposród tych, których stworzylismy.” (Kur’an 17:70)

 

 

 Życie i zdrowie stanowią nierozerwalną całość, dlatego islam jako całościowy system życia wiele miejsca i uwagi poświęca ogólnie pojętemu zdrowiu. Islam to religia, która dba o psychiczno-fizyczną równowagę człowieka, którą może on osiągnąć tylko i wyłącznie poprzez nakazy i zakazy Boga. Jednym z podstawowych nakazów Allaha skierowanych do człowieka jest zdobywanie wszechstronnej wiedzy(w tym także medycznej) w celu maksymalnej ochrony ludzkiego zdrowia.

 

 

„Przeto wiedz, ze nie ma boga, jak tylko Bóg!...” (Kur’an 47:19)

 

 

Zdobywanie wszechstronnej wiedzy wiedzie człowieka do poznania potęgi Allaha.

Wielki uczony islamski Ibnu Qajjim w swej książce „Medycyna Proroka” przedstawił stosunek islamu do zdrowia i medycyny, miedzy innymi lecznicze działanie wielu ziół, owoców i warzyw, zabiegi higieniczne, profilaktykę oraz dietę (1)

 

 

Prawodawstwo (posłannictwo) wszystkich Proroków Bożych miało i ma na celu również posłannictwo Muhammada (PZN)ochronę pięciu podstawowych potrzeb człowieka: religii, godności, życia, majątku i rozumu. Wszelkie zakazy i nakazy w islamie dbają o to, aby potrzeby duchowe, psychiczne, fizyczne i umysłowe człowieka były maksymalnie spełnione i ochronione.

 

 

Możemy powiedzieć, że islam dba o ludzkie zdrowie dwiema metodami:

 

 

a)     zapobieganie

 

b)     leczenie.

 

 

Metodami zapobiegającymi chorobom są wszelkie nakazy jak post, modlitwa, rytualne obmycie ciała, jałmużna, małżeństwo, kwarantanna a także zakazy jak zakaz alkoholu, narkotyków, palenia tytoniu, cudzołóstwa, hazardu, wieprzowiny, padliny, krwi oraz czyny zalecane, jak sport, dieta, odpoczynek.

 

 

„On jest Tym, który uczynil dla was noc, abyscie podczas niej odpoczywali, i dzien, abyscie jasno widzieli. ' Zaprawde, w tym sa znaki dla ludzi, którzy sluchaja! ” (Kur’an 10:67)

 

 

Metodami leczniczymi są:

 

 

  1. medycyna konwencjonalna(leczenie szpitalne, farmakologia):

 

 

„Allah nie zesłał żadnej choroby jak tylko z lekarstwem a więc leczcie się”

 

(relacjonował Buchari)

 

 

  1. medycyna niekonwencjonalna, inaczej naturalna(m.in.zioła, apiterapia, psychoterapia, homeopatia):

 

 

„Gorączka pochodzi z ognia piekielnego a wiec leczcie ją wodą”

 

(relacjonował Ibnu Madża)

 

 

„nastepnie jedzcie ze wszystkich owoców i chodzcie pokornie drogami swego Pana!" Z wnetrznosci ich wychodzi napój róznego koloru, w którym ludzie znajduja uzdrowienie. Zaprawde, w tym jest znak dla ludzi, którzy sie zastanawiaja! (Kur’an 16:69)

 

 

My zsylamy poprzez Koran to, co jest uzdrowieniem i milosierdziem dla wiernych; a niesprawiedliwym powieksza on tylko strate. (Kur’an 17:82)

 

 

Dwa podstawowe źródła: Kur’an i Sunna są inspiracją dla muzułmanina do poszukiwania oraz zgłębiania wiedzy, bowiem zawierają m.in. sposoby i metody leczenia, sposoby żywienia, korzystnego miejsca zamieszkania, zasady dotyczące czystości i ogólnej etykiety oraz zasady etyki lekarskiej.

Wiele wersetów w Kur’anie oraz powiedzeń (hadisów) Proroka (PZN) wzywa do dbania o zdrowie, o czystość i ogólną etykietę.

 

 

„Wy przychodzicie do swoich braci, a więc róbcie porządek w swoim otoczeniu i ładnie się ubierajcie, abyście byli przykładem dla ludzi. Allah nie lubi ani nieprzyzwoitości ani przesady

 

(relacjonował Abu Dawud)

 

 

Islam to całościowy system życia, dlatego nie pomija on tak ważnych dla człowieka kwestii jak jego własne oraz społeczne zdrowie. Wszystko we wszechświecie ściśle ze sobą współdziała podobnie jest z życiem cielesnym i duchowym człowieka, które są ze sobą ściśle powiązane i oddziaływają na siebie, tak jak mówi przysłowie’ w zdrowym ciele zdrowy duch’.

 

 

Na dobre zdrowie składa się wiele czynników m.in. spożywanie czystego pożywienia,umiarkowanie w spożywaniu posiłków, brak nałogów, czystość ciała i ubrania, ćwiczenie ciała i umysłu oraz ochrona środowiska.

Islam i jego uniwersalne oraz praktyczne zasady dbają o zachowanie równowagi w życiu człowieka zezwalając mu na dobre i pożyteczne rzeczy a zakazując tych szkodliwych.

 

 

„Oludzie! Jedzcie z tego, co jest na ziemi dozwolone i dobre, i nie chodzcie sladami szatana! Zaprawde, on jest dla was wrogiem jawnym!!”(Kur’an 2:168)

 

 

Gdy prześledzimy życie Proroka (PZN) szybko zauważymy, że wszystko, co robił (w sposobie czczenia Stwórcy, jedzenia, spania, chodzenia, podróżowania) było dbaniem o zdrowie. Słynne jest powiedzenie Proroka (pzN) dotyczące prawidłowego i umiarkowanego jedzenia, które bezpośrednio wpływa na nasze zdrowie.

 

 

„Nie ma gorszej rzeczy dla syna Adama(człowieka) niż jego przepełniony żołądek. Wystarczy dla człowieka niewielki posiłek, aby nabrał sił; jeśli jednak będzie miał nieodpartą ochotę na więcej jedzenia niech pamięta:

1/3 żołądka dla jedzenia, 1/3 dla picia i 1/3 dla oddechu”.

(relacjonował Ahmed)

 

 

Zdrowie psychiczne(duchowe) jest połączone ściśle ze zdrowiem fizycznym i umysłowym, dlatego zadbanie równocześnie o te trzy sfery życia gwarantuje w ciele człowieka równowagę, która jest niezbędnym czynnikiem w prawidłowym jego rozwoju.

 

 

Zadaniem zasad islamu nie jest li tylko leczenie objawów choroby, lecz przede wszystkim zapobieganie samym chorobom poprzez codzienną czystość oraz umiarkowanie w każdym aspekcie życia. Słynne jest powiedzenie arabskie:

 

 

„Gram zapobiegania lepszy jest aniżeli tona leków”

 

 

Dla prawidłowego rozwoju człowieka Allah Taala dozwolił mu wszelkiego rodzaju dobra zakazując mu jednocześnie pewnych rodzajów napojów i pokarmów z powodu ich szkodliwości. Należą do nich: alkohol, wieprzowina, padlina, krew, tytoń, narkotyki. Przesłanie hadisu Proroka (pzN) brzmi:

 

 

„Jeśli duże ilości substancji powodują nietrzeźwość to ich małe ilości są zabronione”

(relacjonował Bajhaki)

 

 

Ignorant powie, przecież alkohol-jeśli jest spożywany w małych ilościach-nie szkodzi zdrowiu, podobnie wieprzowina, jeśli jest dokładnie przebadana jest czysta, a co do padliny,krwi i narkotyków to oczywistą sprawą jest, że mądrzy ludzie wystrzegają się tego. Jednak w praktyce spożywa się te zakazane przez islam rodzaje pożywienia i tak naprawdę niewielu ludzi uświadamia sobie, jakie niebezpieczeństwa natury psychicznej,fizycznej i społecznej kryją się w tych zakazanych przez islam pokarmach i używkach.

 

 

Sprawa jest bardzo poważna, bo przecież chodzi o nasze życie. Tylko człowiek o ograniczonej wiedzy i świadomości lub ignorant może zbagatelizować czynniki, które bezpośrednio lub pośrednio niszczą nasze zdrowie. Z powodu dużych szkodliwości, jakie niosą ze sobą alkohol, narkotyki, wieprzowina, padlina, krew, są one całkowicie zabronione przez islam.

 

 

My muzułmanie wystrzegamy się cudzołóstwa,hazardu,lichwy oraz spożywania wieprzowiny, padliny, krwi, alkoholu i narkotyków przede wszystkim, dlatego, że zabronił nam tego Allah Taala-nasz Wszechwiedzący Stwórca i nie szukamy specjalnie dowodów lub przyczyn  tych zakazów. Jednakże dzisiejsze odkrycia medyczne dowodzą szkodliwości w/w rzeczy dla ludzkiego zdrowia.

 

 

Teraz pokrótce przeanalizujemy to,co odkryła dzisiejsza medycyna w kwestii zakazanych przez islam produktów i czynów.

 

 

Po pierwsze alkohol. Słowo’chamr’ w jęz.arabskim oznacza zakrywanie lub zakłócanie normalnych funkcji mózgu(analogicznie rzecz biorąc narkotyki też są zabronione).Naukowy islamscy określają alkohol jako źródło wszelkich ciężkich grzechów jak kłamstwo,kradzież, nienawiść, gwałt,zabójstwo.

 

 

Najważniejsze w tym jest to,iż produkt ten ma właściwości uzależniające. Początki spożycia alkoholu są niewinne; wielu ludzi mówi, że pije kulturalnie od wielkiej okazji nie zdając sobie sprawy z tego, że tak naprawdę bez alkoholu nie potrafią żyć. Nałogowi alkoholicy teraz mogą powiedzieć, iż w początkowej fazie spożywania przez nich alkoholu też zaczynali od jednego małego kieliszka w końcu doprowadzając swój organizm do uzależnienia i ciężkich chorób. Teraz zaś nieliczni w szpitalach walczą nie tylko o swoje zdrowie, ale i o życie.

 

 

Alkohol ma negatywne działanie na umysł człowieka, powodując zaburzenia w myśleniu, doprowadzając do ostrej psychozy, oraz do wielu groźnych chorób jak ataksja móżdżkowa, polineurotapia. Ponadto spożywanie alkoholu powoli i stopniowo doprowadza do zapalenia trzustki, marskości wątroby, zapalenia żołądka i jelit, do niedokrwistości i do cukrzycy. U spożywających alkohol istnieje wyższe (niż u niepijących) ryzyko zachorowania na gruźlicę oraz zapalenie płuc i opon mózgowo-rdzeniowych (2).

 

 

Aby jaśniej zobrazować tragiczne skutki spożywania alkoholu przedstawię pewną historię, która miała miejsce w osiemnastym wieku podczas panowania kalifatu islamskiego. Banda uzbrojonych bezbożników pod groźbą śmierci dała pewnemu wierzącemu do wyboru miedzy zabiciem młodzieńca, cudzołożeniem z kobietą, podarciem świętej księgi Kur’anu lub piciem alkoholu.

 

 

Ze wszystkich tych ciężkich grzechów wierzący wybrał jego zdaniem najlżejszy grzech –alkohol. Biorąc alkohol błagał Boga o przebaczenie. Oprawcy używając przemocy ciągle mu dolewali,aż stracił panowanie nad sobą. Wtedy to dopuścił się trzech wielkich grzechów, (których wcześniej chciał uniknąć); zgwałcił kobietę, zabił młodzieńca i podarł Kur’an (3).

 

 

Allah jest Wszechwiedzący i dla naszego dobra zabronił nam alkoholu-ukrytej trucizny, która niszczy nie tylko zdrowie jednostki ale również całego społeczeństwa. Warto też zwrócić uwagę na to, że alkoholu nie wypije żadne zwierzę. Człowiek jest istotą wyższą, obdarzoną wiedzą, dlatego powinien zdać sobie sprawę ze szkodliwości tego trunku. Alkoholizm(podobnie narkomania) jest chorobą społeczną nr.1w wielu krajach. Światowe statystyki pokazują, że większość gwałtów, zabójstw i kradzieży popełnianych jest właśnie pod wpływem alkoholu.

 

 

Islam zapobiegawczo zakazał picia alkoholu dbając w ten sposób o ludzkie zdrowie.

 

 

O wy, którzy wierzycie! Wino, majsir, balwany i strzaly wrózbiarskie - to obrzydliwosc wynikajaca z dziela szatana. Unikajcie wiec tego! Byc moze, bedziecie szczesliwi! (Kur’an 5:90)

 

 

 

Po drugie wieprzowina. W Kur’anie czytamy:”Zakazane jest wam:padlina, krew i mięso wieprzowe.....”

 

 

Z naukowego punktu widzenia świnia jest nieczystym zwierzęciem, ponieważ:

 

a) wydala tylko 2%kwasu moczowego ze swego organizmu a 98% tego związku pozostaje w jej tkankach. Nadmiar kwasu moczowego w organizmie człowieka jest przyczyną wielu chorób,m.in. kamicy nerek.

 

 

b) jest źródłem zakażenia włośniem krętym’Trichinella spiralis’. Pasożyt ten występuje tylko u świń i dzików(ryjących we własnych odchodach) i co najważniejsze (w przeciwieństwie do pasożytów występujących u innych np.krów),że jego larwy nie niszczy proces gotowania i smażenia. Pasożyt ten powoduje wiele chorób m.in.zatrucia pokarmowe, zaburzenia metaboliczne,zmiany skórne.

 

 

c) istnieje możliwość zakażenia pasożytem ‘Taenia Solum’ występującym tylko w wieprzowinie i powodującym w ciele człowieka zaburzenia trawienia,zaparcia,brak apetytu,biegunki.

 

 

d) badania wykryły obecność substancji ‘mukopolysic’ bogatej w siarkę ,wywołującej choroby stawów także wykryto duże stężenie hormonu wzrostu(GH) co doprowadza do deformacji tkanki organizmu człowieka i eliminuje z organizmu witaminy E i A powodując hipowitaminozę.

 

 

e) mięso wieprzowe jest bardzo tłuste i zawiera wysoki wskaźnik cholesterolu, który po spożyciu przez człowieka odkłada się w jego organizmie.(4)

 

 

 Przytaczam z opracowania dr. n. med. Jarosława Furmańskiego mały wątek dotyczący przyczyny choroby niedokrwienia serca:



 

Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) i zawał serca jest skutkiem

odkładania się w naczyniach wieńcowych złogów cholesterolu.

 

 

Z badań populacyjnych wynika, że co trzeci dorosły Polak ma nadciśnienie tętnicze, niestety wielu chorych nie zdaje sobie z tego sprawy. Mniej więcej 95% osób z podwyższonym ciśnieniem krwi ma nadciśnienie tętnicze pierwotne. Występuje ono szczególnie często przy towarzyszącej nadwadze i gdy inni członkowie rodziny cierpią na to schorzenie. Nieleczona choroba może prowadzić do zawału serca, udaru mózgu, niewydolności mięśnia serca, uszkodzenia nerek i wzroku oraz przyspieszenia rozwoju miażdżycy tętnic.
Dla prawidłowego leczenia nadciśnienia tętniczego bardzo istotne są metody niefarmakologiczne. (5)

 

 

Podsumowując, wieprzowina jest mięsem zawierającym bardzo dużo szkodliwych pasożytów oraz substancji. Ludzie spożywający wieprzowinę są bardziej narażeni na wiele groźnych chorób związanych z wysokim poziomem cholesterolu, co w konsekwencji prowadzi do zawału serca.



 

Po trzecie krew i padlina. W islamie spożywanie krwi jest obrzydliwością, ponieważ jest ona siedliskiem wszelkich bakterii i wirusów.Z tego też powodu padlina jest przez islam zakazana. Zwierzę zabite przez uderzenie(prąd) lub uśmiercone przez chorobę nie jest bowiem maksymalnie oczyszczone z krwi, ponadto taki stan między padnięciem (przez prąd lub uderzenie) a śmiercią jest dla zwierzęcia cierpieniem. Islam w tej kwestii radzi, aby człowiek zarzynał zwierzę w sposób humanitarny a właśnie poderżnięcie arterii krwionośnej zwierzęcia jest najlepszym sposobem zabicia go, ponieważ nie cierpi ono a tylko powoli traci przytomność umierając bez bólu, czego dowiodły badania naukowe. Poza tym mięso zwierzęcia maksymalnie oczyszcza się z krwi -siedliska szkodliwych bakterii i wirusów.

 

 

 

„Jeśli zarzynacie to zarzynajcie dobrze i niech każdy z was ostrzy swoje narzędzie i niech daje spokój zwierzęciu”

 

(Hadis nr.17;Komentarz 40 Hadisów Nałałija)

 

 

Ponieważ w islamie humanitaryzm wymagany jest w stosunku do wszelkiego stworzenia, dlatego zabicie zwierzęcia powinno wynikać z potrzeby jedzenia, ubrania a nie z zabawy i rozrywki, co niestety coraz częściej ma miejsce w świecie. Strzał z pistoletu lub łuku (i jeszcze dla przyjemności lub zysku!) nie jest humanitarnym sposobem zabijania zwierzęcia, gdyż nie mamy pewności, czy to zwierzę rzeczywiście umarło. Według islamu zabijane zwierzę nie powinno widzieć ostrzonego narzędzia jak również śmierć zadana mu powinna być szybka i skuteczna, co w w/w hadisie oznacza ‘i niech daje spokój zwierzęciu’

 Spożycie padliny wiąże się z ryzykiem wprowadzenia do ludzkiego organizmu zakażenia, spowodowanego zawartością krwi w ciele zwierzęcia oraz jego szybkim rozkładem.

 

 

Zakazane wam jest: padlina, krew i mieso swini; to, co zostalo poswiecone na ofiare w imie czegos innego niz Boga; zwierze zaduszone, zabite od uderzenia, zabite na skutek upadku, zabite na skutek pobodzenia i to, które pozeral dziki zwierz - chyba ze zdolaliscie je zabic wedlug rytualu - i to, co zostalo ofiarowane na kamieniach. (Kur’an5:3)

 

Po czwarte hazard. Wśród zakazanych rzeczy jest również hazard, który w równie dużym stopniu co alkohol działa szkodliwie na ludzkie zdrowie. Ktoś powie,iż stwierdzenie takie jest przesadą;jak bowiem hazard może mieć zły wpływ na zdrowie a nawet życie człowieka? Przede wszystkim hazard to droga prowadząca do utraty majątku, a co za tym idzie do zachwiania równowagi psychicznej (załamania nerwowego), co w konsekwencji prowadzi do utraty zdrowia fizycznego(brak środków do życia). Mało kto zdaje sobie sprawę z zagrożenia jakie niesie hazard, traktując go jedynie jak rozrywkę a zapominając o skutkach uzależnienia,które w wielu przypadkach trzeba leczyć jak chorobę. Spędzanie dni (a bywa tak,że i nocy) w kasynach lub branie udziału w grach losowych rodzi więcej problemów aniżeli korzyści. Do negatywnych skutków uprawiania hazardu należą utrata majątku,’tonięcie’ w długach, psychiczne uzależnienie od pieniędzy, liczenie na tzw.szczęście, poczucie niepewności, w razie niepowodzeń załamania nerwowe kończące się alkoholizmem a nawet próbami samobójczymi.

 

Przytaczam krótki wątek z opracowania dr med. Bohdana T. Woronowicza –specjalisty psychiatry,specjalisty terapii uzależnień:

 

Patologiczny hazard to konsekwencja oddania się ryzykownej grze w celu przeżycia silnego napięcia. Wygrana zwiększa poczucie mocy i popycha do dalszej gry. Przegrana powoduje spadek szacunku do siebie i zmniejszenie poczucia kontroli oraz niejednokrotnie żądzę odzyskania straty a te z kolei stymulują do poszukiwania komfortu psychicznego w kolejnych grach.

 

Podobnie jak w przypadku alkoholizmu uzależnienie od hazardu zaczyna się niewinnie.Na początku hazard traktuje się jak zabawę grając okazjonalnie, fantazjując na temat wielkich wygranych. Potem duże wygrane powodują coraz silniejsze pobudzenie, coraz częstsze zakłady i coraz wyższe stawki; człowiek zaczyna wierzyć w to, że będzie zawsze wygrywać a w przypadku osiągnięcia "wielkiej wygranej" dąży do jej powtórzenia, (nieuzasadniony optymizm) coraz częściej ryzykując coraz to większe kwoty;

 

Leczenie patologicznego hazardu opiera się na bardzo podobnych zasadach, co leczenie innych uzależnień. W wielu zagranicznych ośrodkach osoby leczone z powodu hazardu uczestniczą nawet w tym samym programie psychoterapii uzależnień z tym, że mają oddzielne zajęcia poświęcone problemom specyficznym dla tego uzależnienia. Z opublikowanych w roku 2000 badań wynika, że problem patologicznego hazardu dotyczy w Stanach Zjednoczonych ok. 2,5 do 3,5 mln osób dorosłych oraz ok. 1,1 mln młodych osób w wieku dojrzewania. Osoby te, w porównaniu z ogólną populacją, częściej palą tytoń i częściej nadużywają alkoholu.(6)

 

„szatan chce tylko rzucic miedzy was nieprzyjazn i zawisc przez wino i majsir i odwrócic was od wspominania Boga i od modlitwy. Czyz wy nie zaprzestaniecie!” (Kur’an 5:91)

 

 

Wróżbiarstwo też nie należy do czynów dozwolonych przez islam, bo jest to ingerencja w sprawy, które należą do Ghajb( świat niewidzialny) i jest to pewien rodzaj wywierania wpływu na innych. Przyszłość zna tylko Stwórca i Jedynie On jest w stanie nam pomóc lub nam zaszkodzić. Wybór za pomocą losów również nie jest sprawiedliwy, bowiem nie bierze się pod uwagę rzeczywistych cech, zdolności oraz potrzeb człowieka lecz liczy się na tzw. ‘szczęśliwy traf’, co często rodzi waśnie i nienawiść między ludźmi. Poza tym człowiek zaczyna bezgranicznie wierzyć wróżbicie zapominając o przeznaczeniu i liczeniu na pomoc Wszechmocnego Boga. Często złe wróżby doprowadzają do chorobliwych podejrzeń, chorób psychicznych, nienawiści a nawet zabójstw. Prorok Muhammad PZN powiedział:

 

 

„Kłamią wróżby nawet jeśli trafią”

 

 (relacjonował Abu Dawud)

 

 

 

„I nie wolno wam sie dzielic, wrózac za pomoca strzal, bo to jest bezboznoscia…”(Kur’an 5:3)

 

 

Po piąte lichwa.Jest ona niemoralnym czynem a więc zabronionym przez islam. Co to jest lichwa? Jest to czerpanie zysku z udzielania pożyczek, kredytów jak również z ulokowania pieniędzy w bankach. "O tym, że w banku trzeba raz po raz sięgać do portfela, przekonują się m.in. osoby spłacające kredyty mieszkaniowe i korzystające z ulgi odsetkowej. Słono kosztują także zestawienia obrotów na rachunku, a za sporządzenie dodatkowego wyciągu za każdy miesiąc trzeba również zapłacić.
W niektórych bankach wymagane jest nawet uiszczenie opłaty za wypłacenie w okienku gotówki z konta. Innym rodzajem lichwy jest procent od kwoty ulokowanych pieniędzy na koncie bankowym. Wg islamu nie jest to zdrowy sposób na powiększenie swego kapitału. Człowiek powinien wyciągnąć z konta taką kwotę pieniędzy jaką ulokował w banku.Jeśli pobiera on z tego dodatkowe pieniądze(procent) to jest to lichwa.

 

 

„A ci, którzy pozeraja lichwe, nie powstana inaczej, niz powstaje ten, którego przewrócil szatan przez dotkniecie. Tak jest, poniewaz oni mówia: "Iiandel jest podobny do lichwy."…”.(Kur’an 2:275)

 

 

Wg islamu pieniądze wpłacane do banku powinny być w ciągłym obrocie (nie mogą być w rękach jedynie pewnej grupy ludzi) i przeznaczane na dobre inwestycje.

Lichwa powoduje w ludziach stopniowy zanik współczucia i rodzi egoizm. Jest ona nienaturalnym sposobem pomnażania majątku. Społeczeństwa, w których praktykuje się lichwę tak naprawdę są podzielone na warstwy społeczne; biedniejszą i bogatszą. Ta bogatsza żyje z procentów bankowych (handlowych), podczas gdy ta biedniejsza ubożeje coraz bardziej. W ten sposób w społeczeństwie rodzi się wielka przepaść między ludźmi wypełniona zazdrością i nienawiścią. Islam zakazując lichwy tak naprawdę chce ochronić społeczeństwa przed biedą i bezrobociem dbając w ten sposób o zdrowie i kondycję jednostek oraz całego społeczeństwa.(7)

 

 

„i poniewaz brali lichwe, chociaz to bylo im zakazane; i poniewaz nieslusznie zjadali majatek ludzi - My przygotowalismy dla tych, którzy sa niewierni, kare bolesna.”(Kur’an4:161)

 

 

Po szóste cudzołóstwo.Pozamałżeńskie, niekontrolowane i przypadkowe kontakty intymne między ludźmi( tej samej i odmiennej płci) są skutkiem zaniku zasad moralnych i prowadzą do utraty godności człowieka oraz do wielu nieuleczalnych i groźnych chorób jak AIDS, rzeżączka,kiła i wiele innych, które niszczą ludzkie zdrowie.

 

 

Hadis Proroka (PZN) brzmi:

 

 

„ Jeśli w społeczeństwach będą jawnie praktykowane niemoralne zachowania (dewiacje seksualne),to rozprzestrzeni się wśród nich dżuma i choroby(bóle) których nie znały ich poprzednie pokolenia”

 

(relacjonował Buchari)

 

 

 

Ileż w dzisiejszym świecie jest zła na tle seksualnym. Powszechnie dostępna pornografia jest źródłem rodzących się zboczeń seksualnych. Bardzo demoralizującym zjawiskiem jest molestowanie seksualne kobiet, dzieci, młodzieży, liczne gwałty. Dziecko żyjące w społeczeństwie, w którym wszelkie informacje o tematyce pornograficznej są w zasięgu jego ręki rośnie na potencjalnego dewianta seksualnego. Coraz częstsze zdrady małżeńskie prowadzące do rozbicia rodzin i porzucania dzieci tak naprawdę szkodzą zdrowiu całego społeczeństwa a nie tylko jego poszczególnym jednostkom. Zdrady małżonków i tzw.’miłość bez zobowiązań’ to konsekwencja zaniku odpowiedzialności, szacunku i miłości. Islam jako religia chroniąca zdrowie i godność człowieka zamyka wszelkie drogi prowadzące do cudzołóstwa:

 

 

„I nie zblizajcie sie do cudzolóstwa! Zaprawde, jest to czyn szpetny i jakze to zla droga!” (Kur’an 17:32)

 

 

Cudzołóstwo( wszelkie pozamałżeńskie intymne kontakty) to droga do zła. Islam rozwiązuje ten problem za pomocą środków zapobiegawczych. Tymi środkami są m.in. pogłębianie wiary poprzez modlitwę i czytanie Kur’anu, post, zakrywanie ciała( wynika to ze wstydliwości i skromności), przebywanie w towarzystwie ludzi wierzących i posiadających morale.

 

 

Podstawowym lekarstwem na rozluźnione kontakty miedzy mężczyznami i kobietami jest zakaz spojrzeń o podłożu seksualnym.

 

 

Powiedz wierzacym: niech spuszczaja skromnie spojrzenia i niech zachowuja czystosc. To dla nich bedzie przyzwoitsze. Zaprawde, Bóg jest w pelni swiadomy tego, co oni czynia! Powiedz wierzacym kobietom, zeby spuszczaly skromnie swoje spojrzenia i strzegly swojej czystosci; (Kur’an 24:30-31)

 

 

Nie tylko w zakazach jest ukryta troska Allaha o nasze zdrowie, ale również w Jego nakazach-podstawowych filarach islamu takich jak modlitwa, ablucja, post, jałmużna, pielgrzymka oraz małżeństwo.

 

 

Modlitwa jest aktem czci okazywanej Stwórcy i ma ona ogromne znaczenie duchowe; jest, bowiem formą kontaktu ze Stwórcą oraz oczyszczeniem duszy z wszelkich złych skłonności i grzechów. Oprócz korzyści dla duszy modlitwa wywiera również głęboki wpływ na ciało, co powoduje równowagę w życiu człowieka. Ciągła zmiana ruchów podczas modlitwy przypomina gimnastykę. W przeciwieństwie do modlitw w innych wyznaniach islamska modlitwa jest ćwiczeniem duszy i ciała równocześnie. Nie jest to jedna stała pozycja, podczas której wypowiadane są te same formułki, ale są to ciągle zmieniające się ruchy każdego członka ciała człowieka w akcie gloryfikacji i dziękczynienia. Modlitwa islamska jest formą kontemplacji i wyciszenia; pomaga człowiekowi w uzmysłowieniu jego naturalnej aspiracji do doskonałości. Podczas modlitwy ciało, dusza i umysł człowieka łączą się w akcie czci Jedynego Boga. Oznacza to, że szczera i gorliwa modlitwa udoskonala ludzka duszę i sprawia, że ciało człowieka staje się czyste i silne.

 

 

„Bóg nie chce sprawiac wam trudnosci, lecz chce was tylko oczyscic i chce w pelni obdarzyc was Swoja dobrocia. Byc moze, bedziecie wdzieczni! ”(Kur’an 5:6)

 

 

Modlitwa w islamie jest również ćwiczeniem umysłu,gdyż modlący recytując różne wersety z Kur’anu jednocześnie uczy się ich na pamięć i koncentruje się w celu jak najpiękniejszego recytowania słów Bożych. Zalecane jest, aby modlący w każdej kolejnej części modlitwy recytował inne wersety z Kur’anu, co pozwala mu na ćwiczenie pamięci. Medycyna udowodniła, że jak najdłuższe wykorzystywanie ludzkiego umysłu opóźnia jego starzenie się. Jak wiemy całe ciało człowieka z wiekiem starzeje się tak samo jest z komórkami mózgu, które nie wykorzystane z czasem przestają pracować.Uczenie się na pamięć wersetów z Kur’anu daje nam wiele korzyści (dla psychiki i ciała fizycznego) m.in. wzmocnienie wiary poprzez zrozumienie znaczenia słów Boga, umoralnienie postępowania człowieka, ćwiczenie pamięci, nauka języka arabskiego-języka poezji i mądrości.

 

 

Zatem widzimy jak wszechstronny(duchowo-fizyczno-umysłowy) wpływ na zdrowie człowieka ma islamska modlitwa.

 

 

Można w kilku słowach rzec, iż modlitwa w islamie to lekcja dyscypliny i silnej woli oraz codzienna, regularna gimnastyka ciała. Pięciokrotna modlitwa jest ochroną duszy i ciała człowieka przed złem.

 

 

Glos to, co ci zostalo objawione z Ksiegi i odprawiaj modlitwe! Zaprawde, modlitwa chroni od szpetoty i powstrzymuje od niegodziwosci! A wspominanie Boga jest wieksze. Bóg wie, co wy robicie. (Kur’an 29:45)

 

 

Niezmiernie ważnym aspektem połączonym z modlitwą i mającym bezpośredni wpływ na nasze zdrowie jest mycie ciała -ablucja. Obowiązkiem muzułmanina,-nki przystępującego(-cej) do modlitwy jest oczyszczenie swojego ciała (intymnych części ciała i tych widocznych na zewnątrz jak dłonie, stopy, twarz w tym nos, usta, uszy).

 

 

O wy, którzy wierzycie! Kiedy stajecie do modlitwy, to obmyjcie wasze twarze i rece az do lokci; przetrzyjcie lekko wasze glowy, a nogi myjcie - az do kostek. (Kur’an 5:6)

 

 

Niezmiernie ważna dla ludzkiej skóry bezpośrednio narażonej na szkodliwe czynniki zewnętrzne jest codzienna jej pielęgnacja poprzez odświeżanie i oczyszczanie wodą.

 

 

„Kiedy muzułmanin lub wierny obmywa twarz to z wodą lub z ostatnią kroplą uchodzi z twarzy grzech,który widziały jego oczy. Kiedy obmywa ręce to z wodą lub z ostatnią kroplą uchodzi grzech,który uczyniły jego ręce? Kiedy obmywa nogi to z wodą lub z ostatnią kroplą uchodzi grzech, ku któremu stąpały jego nogi i tak aż oczyści się z najmniejszego z grzechów”

 

(hadis relacjonował Abu Hurejra)

 

 

Tak więc obmycie ciała przed modlitwą jest nie tylko rodzajem oczyszczenia skóry z różnych nieczystości ale przede wszystkim duszy z grzechów.

Islam zaleca muzułmaninowi,-nce przynajmniej raz w tygodniu (przed modlitwą piątkową)wykapać się, jak również w innych okolicznościach(po miesiączce, połogu, współżyciu seksualnym) muzułmanie zobowiązani są do obowiązkowej kąpieli-ghusl. Dodatkowo przed każdą modlitwą konieczne jest rytualne obmycie pewnych części ciała. Islam nakazuje zachowanie czystości zarówno przed jak i po spożyciu posiłków.

 

 

„Zaprawde, Bóg miluje nawracajacych sie i miluje oczyszczajacych sie!“ (Kur’an 2:222)

 

 

Prorok Muhammad PZN polecił dokonywanie ablucji przed jedzeniem( przekazuje Abu Dawud),radził również,aby resztki żywności nie pozostawały wśród zębów w czasie modlitw ( przekazał Ahmad). Prorok PZN zalecał, aby regularnie czyścić zęby. Należy również umyć ciało w celu usunięcia ewentualnych zapachów potraw rybnych czy mięsnych( przekazał Al. Bazzar).Islam zakazuje przebywania w towarzystwie po spożyciu dużych ilości czosnku, cebuli i rzodkiewki, gdyż warzywa te wydzielają dość intensywne zapachy, co może przeszkadzać innym. (9)

 

 

Wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego jak bezcenna jest woda dla życia.W islamie warunkiem przystąpienia do modlitwy lub do czytania Kur’anu i dokonania obrzędów pielgrzymki jest obmycie wodą pewnych części ciała ( czystość fizyczna i duchowa).Proroka PZN powiedział:

 

 

„Czystość to połowa wiary…”

 

(relacjonował Muslim-hadis nr 23;”Komentarz 40 Hadisów Nałałija”  )

 

 

Innym sposobem dbania o zdrowie i zapobiegania chorobom  jest islamski post.

 

 

Pośćcie a będziecie zdrowi” (relacjonował Tarabani)

 

 

Sposób, w jaki poszczą muzułmanie, a więc wstrzymując się od jedzenia i picia oraz skupiając się na doskonaleniu własnej wiary - jest niczym innym jak tylko doskonaleniem ciała poprzez oczyszczanie go z nadmiernych ilości tłuszczu i toksyn jak również doskonaleniem ducha poprzez częste rozmyślania i modlitwy,medytacje oraz ćwiczeniem umysłu dzięki codziennej recytacji Kur’anu.

 

 

„Post jest dla was dobrem, jesli chcecie wiedziec ”(Kur’an 2;184)

 

 

Największe autorytety z dziedziny medycyny przyznają, iż najlepszym bo naturalnym sposobem na oczyszczenie organizmu człowieka z nadmiernych ilości cholesterolu i toksyn jest tzw. ‘głodówka’.

 

 

Post umacnia w człowieku dyscyplinę, samokontrolę oraz rozwija umysł i doskonali ciało, o czym powiedział również Hipokrates:

 

 

„Jeśli ciało nie jest oczyszczone
To im bardziej będziemy je odżywiać
Tym bardziej będziemy mu szkodzić”
 

Dr Herman Gessing wyjaśnia, że głodówka lecznicza to operacja bez skalpela, najdelikatniejsza ukierunkowana mikrochirurgia, przeprowadzona samodzielnie przez organizm. Nie rani, nie powoduje upływu krwi. Usuwa to co złe, chore i szkodliwe a wzmacnia i poprawia to co zdrowe. Tajemnica głodówki polega na jej całościowym działaniu, które obejmuje zarówno każdą komórkę ciała jak i psychikę. Również we wszystkich religiach nawołuje się do postów przynajmniej dwa razy w roku. Wielcy prorocy jak Mojżesz i Mahomet podczas długotrwałych postów określali nowy porządek Świata. Jeśli post trwa w granicach rozsądku nie naruszy żadnej użytecznej tkanki. Organizm zużywa zasoby według określonej hierarchii - wymiecie chorą tkankę i obumarłe populacje komórek, zawsze obroni tkanki niezbędne do życia. Dla żołądka, wątroby, trzustki i całego organizmu jest to okres zbawiennego odpoczynku oraz kumulowania energii do dalszego funkcjonowania. Jeśli organizm nie musi zużywać energii na trawienie kieruje ją na leczenie chorych organów. Mimo tych wszystkich korzyści, znanych doskonale przez naszych przodków niewiele ludzi potrafi sobie odmówić chociaż jednego dnia bez posiłku. Pochłaniamy w ciągu swojego dojrzałego życia od 30 do 40 ton żywności a cierpimy, kiedy musimy się wyrzec paru obiadów.

 


Jakie korzyści przynosi głodówka?

 


W czasie postu obniża się poziom lipidów we krwi (cholesterolu oraz trójglicerydów), maleje ilość wolnych rodników, rozpuszczają się złogi, zbędne trucizny - co powoduje sprawniejszy przepływ krwi przez naczynia. Poprawa dokrwienia narządów powoduje uelastycznienie skóry i doprowadza do biologicznego odmłodzenia. Mobilizuje i uaktywnia układ immunologiczny. (10) 

 

 

Jałmużna w islamie to również sposób dbania o zdrowie własne oraz innych. Jeśli szczerze dla zadowolenia Stwórcy oddajemy innym część swojego majątku to odczuwamy moralną satysfakcje, co pozytywnie wpływa na naszą psychikę. Dla potrzebujących jałmużna jest jedynym ratunkiem przed głodem, chorobą czy załamaniem psychicznym. W ten sposób islam zapobiega ubóstwu ratując ludzkie zdrowie i życie. Jałmużna jest więc środkiem niezbędnym w budowaniu zdrowego społeczeństwa.

 

 

 

Będą ciebie pytać o to, co mają rozdawać.Powiedz: ’To, co jest zbyteczne’.

(Kur’an 2;290)



 

Pielgrzymka dla muzułmanina jest dopełnieniem i manifestacją wiary w Boga. Ma ona niezwykły wpływ na życie muzułmanina, w szczególności duchowe, ale i dla ciała jest to pewien sport, gdyż podczas pielgrzymki muzułmanin musi pieszo dokonać pewnych obrzędów jak siedmiokrotne okrążanie Ka’aby, chodzenie miedzy wzgórkami ‘Safa’ i ‘Marła’,stanie na górze ‘Arafa’, częste modlitwy w świętym meczecie ‘Al-haram’ w Mekka.

 

 

Cała pielgrzymka ma ogromne znaczenie dla zdrowia. W tym szczególnym czasie jednocześnie dusza i ciało pielgrzyma wychwalają Stwórcę oraz równocześnie demonstrują całkowite poddanie się Jemu. Każdy pielgrzym powinien wypić źródlanej wody ZEMZEM ze świętej studni w Mekce w pobliżu świątyni Ka’ba ; picie  tej nieskazitelnie czystej wody jest rytuałem  religijnym zapewniającym zdrowie wiernego.  Istnieje również społeczne znaczenie pielgrzymki. Miliony ludzi zgromadzonych w jednym miejscu –w Mekka, ubranych w jednakowe stroje, wychwalających Allaha w ten sam sposób oraz zupełny spokój, jaki otacza Mekkę a także braterstwo, równość i miłość łącząca wszystkich pielgrzymów to wszystko powoduje wewnętrzny entuzjazm,wyciszenie i ogólne szczęście pielgrzymów. Obowiązkowa czystość ciała (rytualne wykąpanie się przed pielgrzymką i po skończeniu obrzędów) oraz szczera intencja dla zadowolenia Stwórcy to warunki, jakie musi spełnić pielgrzym, wówczas jego pielgrzymka zostaje przyjęta i powraca z niej jak nowonarodzony człowiek, o czym powiedział Prorok PZN :

 

 

 

 „Ten, kto pielgrzymował nie złorzecząc, ani nie zbliżając się do kobiet,ani nie grzesząc powróci po pielgrzymce jak w dniu, w, którym urodziła go matka”

 

 (relacjonował Buchari)

 

 

Nowonarodzone dziecko jest czyste(bez grzechu)tak jak czysta jest kartka papieru; podobnie jest z pielgrzymem, którego lekkość duszy i ciała sprawia, iż czuje on bliskość z Bogiem, a co za tym idzie psychiczny spokój oraz niesamowitą radość z życia.

 

 

Małżeństwo jest naturalną potrzebą człowieka, podobnie utrzymywanie więzi rodzinnych.

 

 

Od początku świata kobieta i mężczyzna łączyli się i tworzyli rodziny. Allah stworzył ludzi z jednej duszy i ustanowił między nimi silną wieź, tak więc nienaturalnym jest życie człowieka w celibacie. Dlaczego?

 

 

Allah stwarzając kobietę i mężczyznę wyposażył ich w narządy i określone naturalne skłonności. Niewykorzystanie ich rodzi pewne komplikacje natury psychicznej i fizycznej.

 

 

Seksualność jest wypośrodkowaniem i uduchowieniem w sferze psychiki człowieka oraz lekiem dla wielu problemów ogólnie życiowych(emocjonalnych). Nie jest to jakieś abstrakcyjne, teoretyczne "uduchowienie", ale bardzo konkretne poczucie kontaktu ze swoim partnerem i całą rzeczywistością."

 

 

Seks i seksualność należą do najbardziej oczywistych i bardzo istotnych elementów ludzkiego życia, jednak sfera ta należy do najbardziej zaniedbanych( również odrzucanych) ze wszystkich ludzkich aktywności.

 


Seksualność ma tak duży wpływ na całą osobowość, że zakłócenia w tym obszarze mogą doprowadzać nie tylko do lekkich nerwic i problemów emocjonalnych, ale nawet do cięższych psychoz.

 

 

Wrodzona siła seksualna jest bliska instynktowi przetrwania, wpływa, zatem istotnie na życiową zaradność, siłę wyrażania się i intensywność doznawania piękna świata (11) 

 

 

Islam uważa małżeństwo za duchowy i fizyczny odpoczynek kobiety i mężczyzny. Jest naturalnym i silnym związkiem, który korzystnie wpływa na zdrowie człowieka dając mu poczucie spełnienia, ogólnej satysfakcji i możliwości samodoskonalenia.

 

 

„One są ubiorem dla was, A wy jesteście ubiorem dla nich” (Kur’an 2:187)

 

 

Poczucie przynależności, zainteresowania, opieki i bezpieczeństwa jest silną potrzebą człowieka. Umocnieniem tego poczucia jest sakramentalna przysięga zawarta przed Bogiem i świadkami. Jeśli zaś związek (tj.pozamałżeński)funkcjonuje bez zobowiązań oraz bez moralnych podstaw szybko staje się utrudnieniem a nie ułatwieniem życia. Wszystko to ma bezpośredni wpływ na nasze psychiczno-fizyczne zdrowie.

 

 

W islamie małżeństwo jest uznawane za mocny związek oparty na miłości, szacunku i wzajemnej pomocy. Ta silna więź miedzy kobietą a mężczyzną pozwala im na samorealizowanie się zgodnie z ich naturalnym przeznaczeniem. Role, jakie mają do spełnienia w życiu mężczyzna i kobieta są różne, ale jakże zależne od siebie i uzupełniające się.Tak naprawdę ileż kobiet, których uczucie nie zostało odwzajemnione lub nie spełniły się jako żony i matki, trafiło do szpitala psychiatrycznego lub do zakonu, a iluż mężczyzn żyjących w celibacie i zmęczonych tłumieniem swej seksualności po pewnym czasie powraca do życia małżeńskiego a w najgorszych przypadkach ukrywa swoje dewiacje seksualne.

 

 

Kwestia, która ściśle związana jest z małżeństwem i która bezpośrednio wpływa na nasze zdrowie to planowanie rodziny. Islam dopuszcza naturalne(zdrowe) planowanie rodziny, które musi być oparte na wzajemnym porozumieniu miedzy małżonkami. Jednakże małżeństwo to nie tylko sprawa osobista małżonków to również komórka społeczna, od której zależy zdrowie całego społeczeństwa. Widzimy, więc naturalną zależność między osobistymi aspiracjami małżonków a odpowiedzialnością i zobowiązaniem wobec społeczeństwa.

Inną sprawą jest aborcja, która jest zabroniona, jeśli nie wynika z konieczności. Przerywanie ciąży jest możliwe, jeśli lekarze orzekną, iż ciąża jest zagrożeniem życia lub zdrowia kobiety.

 

 

Nie rzucajcie się własnymi rękami ku zatraceniu! Czyńcie dobro, bo, zaprawdę, Bóg miłuje czyniących dobro! (Kur’an2:195)

 

 

Islam zachęca do uprawiania sportu, co wynika z powiedzenia Proroka Muhammada PZN:

 

 

„Nauczcie waszych dzieci pływania, strzelania i jazdy konnej”

 

 

(relacjonował Bejhakki)

 

 

Wszyscy wiemy doskonale jak olbrzymi wpływ na ludzkie zdrowie ma sport. Już wcześniej wspomniałam przy okazji omawiania wpływu modlitwy na zdrowie, iż modlitwa (prócz ogromnego wpływu na duszę) jest systematycznym i podstawowym ćwiczeniem ciała człowieka. Regularne ćwiczenia wpływają na zdrowie w szerszym jego aspekcie. Dobra kondycja fizyczna uzyskana przez systematyczny trening poprawia nie tylko siłę naszych mięśni, wzmacnia także naszą siłę wewnętrzną, umiejętność radzenia sobie ze stresem, świadomość swojej osobowości i pozytywną percepcję własną. O sprawności fizycznej w starszym wieku decyduje ta, którą osiągnęliśmy w młodym wieku. Dlatego Prorok PZN szczególną uwagę zwraca na systematyczne wdrażania małych dzieci do modlitwy(codzienna gimnastyka ciała) oraz do uprawiania sportu już od najmłodszych lat.

 

 

Ochrona środowiska jest jednym z najważniejszych kwestii w islamie, bo przecież natura to dzieło Boga i źródło czystego powietrza, wody i pożywienia.Dbanie o czystość środowiska Prorok Muhammad PZN połączył z wiarą w Stwórcę.

 

 

„Wiara jest podzielona na ponad kilkadziesiąt stopni; najwyższym stopniem jest powiedzenie:’Nie ma boga jak tylko Bóg Jedyny’ a najniższym jest usuwanie szkód(nieczystości) z dróg

 

(relacjonował Muslim)

 

 

Zagadnienie ochrony przyrody zostało poruszone na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych dopiero w 1969 r., kiedy to sekretarz generalny ONZ przedstawił po raz pierwszy raport mówiący głośno o trwającym kryzysie ekologicznym, który przybrał zasięg ogólnoświatowy. Oznaki kryzysu to m.in. zanieczyszczenie środowiska, groźba wyginięcia wielu form życia roślinnego i zwierzęcego.

 

 

Islam od ponad 14 wieków zabronił marnowania i zanieczyszczania wód, o czym możemy się przekonać czytając hadis Proroka Muhammada PZN:

 

 

„Prorok PZN widząc swego towarzysza dokonującego obmycia(łudu) i wylewającego przy tym nadmierną ilość wody zwrócił mu uwagę. Ów towarzysz zwrócił się do Proroka z zapytaniem;’czy podczas łudu marnuje się wodę?’Prorok odpowiedział: Jeśli robiłbyś łudu  nawet w rzece to nie wolno ci tej wody marnować”

(relacjonował Muslim)

 

 

 

Prorok zabronił sikania do wody (relacjonował Tabarani)

Islam dba o najmniejszy szczegół we wszechświecie, bo jest to religia Boga-Stwórcy wszelkiej rzeczy. Prorok PZN powiedział:

 

 

„Każdy człowiek, który posadzi sadzonkę będzie za to wynagrodzony przez Stwórcę”

(relacjonował Muslim).

 

 

Islam jest religią naturalną, dążącą do zdrowego rozwoju człowieka. Wszystkie w/w  zasady i metody islamu są  niezbędnymi środkami do utrzymania zdrowia czyli pełnego tzn. fizycznego, umysłowego i społecznego dobrego samopoczucia.

 

 


________________________________________________________________ 

(1) Ibnu Qajjim-‘Medycyna Proroka’

(2) str.int.www.gazeta.pl -alkohol

(3) broszurka SSM’Twoje schronienie przed alkoholizmem’

(4) broszurka SSM’Twoje schronienie przed alkoholizmem’

(5) Encyklopedia Badań Medycznych

(6) Portal Hazard-‘Hazard Patologiczny’

(7) B/Gazeta Prawna

(8) Haitham Abu Rub ,Beata Zabża –‘Status kobiety w islamie’

(9) Muhammad Al.-Gazali ’Zarys etyki muzułmańskiej’

(10) str.inter.www.discimus.pl

(11) str.inter.złotemyśli.pl

(12) G. Dobrzański, B. M. Dobrzańska, D. Kiełczewski, Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1997

 

 

źródło : islam.org.pl